Een wereld maken met ceruleum en gebrande omber . . . en wit

Bij elke cursus is er wel een les waarbij gewerkt wordt met een heel beperkt pallet. Bij deze les was het ceruleum blauw en gebrande omber, een donkere warme bruin. Als je deze twee onderling mengt, met toevoeging van wit, krijg je een heel mooi scala aan tinten blauw, groenig blauw, bruin, grijs en bijna zwart.

Het meest verrassend is als je de pure ceruleum mengt met de gebrande omber. Dan krijg je een heel donkere kleur die bijna zwart is en zwart lijkt op je schilderij. Maar dat lukt alleen als er nergens meer een spoor wit is, dus met schoon water en schone kwasten.

Een paar kleuren zijn genoeg

Bij schilderijen die uit veel kleuren zijn opgebouwd denk je misschien dat de maker ook veel verschillende tubes verf gebruikte. Maar dat hoeft helemaal niet. Veel collega kunstenaars en ikzelf ook, gebruiken vaak niet veel meer dan 10 kleuren, waaronder altijd ceruleum en omber.

In de druktechniek worden ook maar 4 kleuren gebruikt om een enorme hoeveelheid mengkleuren te maken. Dat kan je in elk tijdschrift zien, die worden in offset gedrukt met de kleuren CMYK: Cyaan (blauw, vergelijkbaar met ceruleum), Magenta (paarsig rood) Yellow (geel) en Key (zwart). En niet te vergeten wit, de kleur van het papier. Dat kan, omdat drukinkten heel transparant zijn.

Kleurrijk schilderen

Dus om veelkleurige schilderijen te kunnen maken moet je leren (en ervaren) hoe je kleuren al van karakter kunt laten veranderen met maar heel weinig toevoeging van een andere kleur.

De grootste fout die je bij het mengen kunt maken is dus dat je aan de verf die je wilt veranderen veel te veel toevoegt van een andere kleur. ‘Oh!’ hoor ik dan bijvoorbeeld mensen tijdens een les zeggen, ‘weer geen mooi groen. Nu is ie veel te blauw geworden’ als ze aan hun gele verf een hele berg ceruleum hebben toegevoegd. Een beetje vuile kwast is soms al genoeg om een kleur een ander karakter te geven.

De afbeeldingen hieronder zijn gemaakt tijdens verschillende lessen van de cursus Schilderen en Tekenen in november 2023.