Portetschilderen met Helga Kos
Al heel lang wil ik het portretschilderen weer oppakken, een oude liefde van vroeger. Want tijdens mijn opleiding, eerst aan de Rietveld en daarna de Rijksakademie vond ik dat geweldig om te doen. Op de Rietveld Academie was het werken naar model een klein onderdeel van het totale lespakket. Maar op de Rijksakademie (oude stijl) stonden studenten in de twee basisjaren de hele dag te schetsen aan één tekening, van 70 x 100 cm; elke dag weer.
Portretschilderen verdween bij de nieuwe ‘Rijks’.
De Rijksakademie onderging na 1984 een gedaanteverwisseling toen zij overging naar een postacademische opleiding. Waarbij het klassieke tekenen naar model niet meer paste bij de nieuwe status. Inmiddels fungeert het instituut als springplank voor ambitieuze jonge kunstenaars, op weg naar internationale roem. Maar ik heb er, voor de omwenteling, erg goed het menselijk lichaam leren begrijpen en er ook erg goed leren tekenen. Een aantal portretten en modelstudies bewaar ik nog steeds. (Klik op de afbeeldingen hieronder voor een grotere versie.)
Overal zijn modellen om te schilderen
Ik had ooit het plan om, met geschilderde portretten, een heel eigen kijk op de geportretteerd te laten zien en daar echt een project van te maken. Alleen ontwikkelde mijn werk zich anders en dit plan vervaagde. Het zakte weg, maar mijn belangstelling voor portretten verdween nooit helemaal. Want in al mijn schetsboeken en getekende reisverslagen duiken ze op; van reis- en disgenoten, van cafébezoekers en toevallige passanten.
Toeval bestaat niet
Deze winter werden er op mijn atelier scènes gedraaid voor de speelfilm Torch Song. De hoofdrolspeler is daarin model voor een tekenklas. Daarom vroeg de regisseur me of ik nog tekeningen had om in het atelier op te hangen. Dus ging ik eens door mijn map met modelstudies uit de academietijd. Al kijkende kreeg weer zó’n zin om mijn oude liefde op te pakken. Op deze pagina zie je een paar van mijn academietekeningen en portretten van recenter datum.
Portretschilderen en modelteken in Frankrijk
Dus toen Werkplaats Thiérache me vroeg of ik komende zomer weer, bij hen in Noord-Frankrijk, een workshop kwam geven, was het thema snel gevonden. Ik ga daar een hele week lessen geven over waar je op moet letten bij het tekenen en schilderen van figuren. Hoe je naar handen en voeten kunt kijken zodat je ze makkelijker kunt afbeelden. Hoe je verkortingen schildert. Hoe je een model neer moet zetten om een betere gelijkenis te krijgen. En wat je daartoe beter weg kunt laten. Dat is ook niet onbelangrijk. Lees meer over de workshop
Van modeltekenen, naar ‘Model als Muze’
Modelstudies zijn belangrijk om te begrijpen hoe een lichaam eruitziet. En niet onbelangrijk: om het specifieke karakter van je model te treffen. Maar dat is niet het einddoel. Want belangrijker is het dat je een afbeelding maakt die ook nog lekker geschilderd is. Waarin je de vrijheid genomen hebt om, op je eigen manier, een weergave te maken van de persoon die je toen voor je had.
Al dan niet gelijkend. Want je kunt gefocust zijn op de gelijkenis, maar je kunt er ook voor kiezen om meer vrijheid te nemen. Waarbij je een afgeleide maakt van het model (dat voor even je muze was) om een spannend schilderij van te kunnen maken. Hoe natuurgetrouw je iemand afbeeld of hoe vrij je daar een interpretatie van geeft, die keuze is aan jou.
